Tarihçe

Köy tarihiyle ilgili yazılı kaynak bulunmamakla birlikte köyün çok eski yerleşim yeri olduğu bilinmektedir. Söylencelere göre tarihi köy 16 mahalleden oluşmaktadır. Bu yerleşim yerlerinden kalan tarihi kalıntılar; Çilligöl, Kanlıgöl, Büyük Göl'ün üstündeki tepe, Dereçayır ve kilise mevkiinde kalıntılar bulunmaktadır. Tarihi köyün çok kalabalık olduğunun kanıtları ise; mevcut ormandaki çegiller (küçük taş yığınları), Kuruçayır'dan ormanın alt kısımlarına kadar inen sulama kanalı kalıntıları ve şimdi tarla olan Gorhana Mevkii'ndeki mezarlık. Tarihi köyden kalıntı bulunmayışının bir sebebi de eskiden yapıların çoğunlukla ağaç yapılar olmasıdır. Kilise mevkiinde bir kilise ve civarında başka yapıların olduğunu temel kalıntılarından anlıyoruz ama bir taş yapı kalıntısı yoktur. Tarihi köyün bir zamanlar tamamen boşaldığı (1595 yılı Osmanlı tahrir defterlerinde köyün boş olduğu yazıyor) bu bölgenin ormanla kaplandığı bilinmektedir. Köy yakınlarındaki en eski kalıntılar Nenenin Kürünü'nün yanındaki sarp kayalıkta sulu oda ve kuru oda denilen 2 adet kullanılmş mağaralardır. Sulu odanın doğal mağaranın içine duvarlar örülerek oda haline getirilmiş, kapı kanadı ve söveleri muntazam bir şekilde taştan yapılmıştır mağara tavanından damlayan suların biriktirildiği birde taştan oyma büyükçe çanak bulunmaktadır. Bu kalıntılar bu odalarda uzun süre yaşayanların olduğunu göstermektedir.

Mevcut köy tahminen 1750'li yıllarda Çığmalar denilen sülalenin dedeleri Acara'dan Ahıska'ya giderken, burası sıklıkla bir ormanmış, dağın tepeden şuanda köy sınırlarına dahil olan Kuru Göl, Çilli Göl, Kızıl Göl, Sisala Göl, Büyük Göl, Küçük Göl'ü görür ve elindeki balta ile ağaçları işaretleyerek daha sonra bu alana gelir. Ormandan kestiği ağaçları burada çatma ederek ev yapar gider döner. Acaristan'dan evini çocuklarını alıp bu köye gelerek yerleşir. Ormanın içinde açtığı yerde evlerini yapar. İkinci olarakta Polikler Ahısha Azgur'dan Çıldır Velköy'e oradan da buraya gelerek yerleşirler ve müteakiben de diğer aileler gelerek köye yerleşirler. Köy halkının kökeni Posof'un tamamı gibi Kıpçak / Kuman Türkü'dür.

Köy Adının Kaynağı

• Eski adı ''Sinsetip'' Gürcüce rüzgarın soğukla beraber şiddetle estiği ve sıcağının da çok etkili olduğu anlamındadır.
• Yeni adı "Yolağzı" ise köyün ilçenin batısındaki en son köyüne giden yol üzerinde olmasına izafeten verilmiştir.

Köyü Oluşturan Sülaleler

• Girikler: Bilinmiyor
• Koşlar(Çığmalar): Gürcistan'ın Acaristan bölgesi Batum ilinden gelmişlerdir.
• Polikler ( Kabaklar ): Ahıska Azgur'dan Çıldır'ın Vel köyüne ordanda bu köye gelmişler.
• Makitler: Posof'a bağlı Günbatan(Banarhev) köyünden gelmişler.
• Unciler: Posof'a bağlı Kopuzlu(Çorçuvan) köyünden gelmişler.
• Kadolar: Amasya'dan gelmişlerdir.
• Yekeler: Posof'a bağlı Alköy'den gelmişler.

Kültür

Köy geleneklerine bağlı bir köydür. Düğün, nişan, bayramlaşma, cenaze ve pek çok cemiyetler geleneklere bağlı kalınarak yapılır. Düğünlerde davul, zurna, tulum ve akordiyon eşliğinde halaylar, barlar ve Şeyh Şamil Kafkas oyunları başlıca oynanan oyunlardır. Ve sadece Posof'a özgü olan deve oyunu da vazgeçilemez bir oyundur. Köyün en önemli yöresel yemeği Khinkal'dır.

Coğrafya

Ardahan iline 96 km, Posof ilçesine 13,5 km uzaklıktadır.

Nüfus

Kaynak: Wikipedia